Kościół w latach 30. XX wieku
Pierwszy kościółek w Zagórzu wybudowano na początku XIX wieku z fundacji ówczesnych właścicieli Zagórza – rodziny Mieroszewskich. Dokładny czas powstania pozostaje nieznany, podobnie jak autor projektu. Jest to niewielki kościółek, położony obecnie na północny-zachód od kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Joachima, poza ogrodzeniem kościelnym. Zbudowany został z nieregularnych ciosów kamiennych na planie prostokąta z cylindryczną wieżą dostawioną na osi. Prezbiterium zamknięte jest prosto. Wejście do kościoła znajduje się w przyziemiu wieży, na osi obiektu. Okna – po dwa w bocznych elewacjach nawy i dwa w prezbiterium – zakończono ostrołukowo. Ponadto w zamknięciu prezbiterium na poziomie poddasza umieszczono okrągłe okienko – okullus, w wieży szereg takich okienek. Sklepienia, jeśli pierwotnie istniały, nie zachowały się. Dach w partii korpusu był dwuspadowy, na wieży cylindryczny. Niestety, dachy i oryginalna więźba dachowa nie zachowały się, tak samo jak stolarka okienna i drzwiowa. Wnętrze nawy jednoprzestrzenne. Wieża dwukondygnacyjna, w partii przyziemia przedsionek, na drugiej kondygnacji mała przestrzeń z dużym oknem, otwierającym się na poddasze korpusu. Wyposażenie nie zachowało się do naszych czasów. Kościółek stylizowany jest na budowlę znacznie starszą, romańską lub, jak mówiono, „piastowską” – zgodnie z wczesnoromantycznymi tendencjami początku XIX wieku
Kościół w latach 50 tych XX wieku
O tym, że kaplica należała do dworu, a nie do parafii, świadczyć może również fakt, że z czasem została bardzo zaniedbana. Mogło się to wiązać ze sprzedażą Zagórza w drugiej połowie XIX wieku wielkim potentatom przemysłowym: najpierw właścicielem został Gustaw von Kramst, następnie finansiści francuscy, zgrupowani w Sosnowieckim Towarzystwie Kopalń i Hut. W związku z tym kaplica nie pełniła już dotychczasowej funkcji związanej z dworem i stopniowo popadała w ruinę. Na zdjęciu z lat 20. XX wieku obiekt jest w bardzo złym stanie technicznym, ale posiada jeszcze dachy. Dach nawy kryty jest strzechą, co moim zdaniem świadczy o przeprowadzonych doraźnych naprawach.
Kamienna Kaplica z połowy XIX wieku w Sosnowcu – Zagórzu przy ulicy Jerzego Popiełuszki pod wezwaniem świętej Jadwigi Śląskiej ulegała postępującemu zniszczeniu zamieniając się w ruinę. W latach 70 XX wieku podjęto pierwsze kroki zabezpieczające mury świątyni po zawaleniu się jej dachów.
Świątynia dzisiaj
W latach 1993-2002 odbudową kaplicy zajął się Związek Żołnierzy Armii Krajowej oddział w Sosnowcu przy wsparciu finansowym Wydziału Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego w Sosnowcu oraz parafii św. Joachima w Sosnowcu. Budynek odbudowano i odrestaurowano przy zaangażowaniu i konsultacji z Miejskim Konserwatorem Zabytków w Sosnowcu. Za zgodą biskupa Adama Śmigielskiego zmieniono wezwanie kaplicy na tytuł Matki Bożej AKowskiej.
We wnętrzu zasługują na uwagę obraz Matki Bożej wykonany przez panią Irenę Stankiewicz – żołnierza Armii Krajowej, zdjęcia żołnierzy Armii Krajowej oraz dwa sztandary przedstawiające patronkę kaplicy św. Jadwigę Śląską oraz patrona parafii św. Joachima.
W dniu 23 czerwca 2002 roku w kościele św. Joachima w Sosnowcu odbyło się uroczyste nabożeństwo celebrowane przez ks. Biskupa Adama Śmigielskiego oraz poświęcenie odbudowanej i odrestaurowanej kaplicy.
W roku 2009 kaplica zyskała certyfikat „Perła w Koronie województwa śląskiego 2009” w konkursie na 10 najbardziej niezwykłych budowli i pereł architektury województwa śląskiego.
Kościółek posiada także pierwotne wezwanie św. Jadwigi Śląskiej, każdego roku obchodzony jest w parafii św. Joachima odpust nawiązujący do tytułu tego najstarszego budynku sakralnego w granicach dzisiejszego miasta Sosnowca jaką jest kaplica przy kościele św. Joachima. By zachować pamięć o tytule najstarszego kościoła w Sosnowcu, dekanatowi Zagórze powstałemu po utworzeniu Diecezji Sosnowieckiej nadano za patronkę świętą Jadwigę Śląską.
Wnętrze świątyni
Do opracowania niniejszej notki wykorzystano:
- artykuł Pani Małgorzaty Malinowskiej-Klimek pt, „Najważniejsze zabytki architektoniczne Zagórza” zawarty w książce „Z dziejów Zagórza” pod redakcją naukową Dariusza Rozmusa i Sławomira Witkowskiego wydaną w 2008 roku;
- informacje zawarte w kościółku Matki Bożej AKowskiej oraz św. Jadwigi Śląskiej na tablicy pamięci;
- książkę „Sosnowiec obraz miasta i jego dzieje” wydanej pod redakcją Antoniego Barciaka i Andrzeja Jankowskiego w Sosnowcu w 2016 roku.
